ماده ۱ـ تعریف مرکز مشاوره و ارائه خدمات پرستاری :
به محلی اتلاق میشود که طبق ضوابط و مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشـکی جهـت انجـام خدمات پرستاری در سطوح مختلف پیشگیری مطابق با شرح وظایف و اختیارات تعیین شـده پـس از اخـذ مجـوز، توسط افراد واجد شرایط و با صلاحیت دائر گردد. و از این پس در این آئین نامـه بـه عنـوان مرکـز بـه آن اشـاره میشود.
ماده ۲ـ هدف :
تامین، حفظ و ارتقاء سطح سلامت جامعه از طریق ارائه خدمات پرستاری در سطوح مختلـف پیشـگیری بـا توجه به ضوابط به شرح زیر :
۱ـ۱ـ ارائه خدمات مشاورهای و آموزش خود مراقبتی.
۲ـ۲ـ استفاده بهینه از توان نیروهای کارآمد و متخصص پرستاری در جهت رفع مشکلات بهداشتی درمانی و توانبخشی با توجه به استانداردها و محدوده وظایف پرستار.
۲ـ۳ـ کاهش هزینه های بهداشتی، درمانی و توانبخشی جامعه و کاهش هزینه تخت روز درمانی کشور.
۲ـ۴ـ فراهم نمودن زمینه مشارکت مردمی در ارائه خدمات بهداشتی مراقبتی ـ درمانی و آموزش.
۲ـ۵ـ ارائه خدمات بهداشتی مراقبتی ـ درمانی و آموزشی با توجه به استانداردها.
۲ـ۶ـ ایجاد زمینه های مناسب برای اشتغال پرستاران در جهت ارتقاء و سلامت جامعه و رفاه اجتماعی.
ماده ۳ـ تعاریف مفاهیم خدمات پرستاری :
الف ـ پرستاری :
پرستاری عبارتست از کمک به فرد سالم یا بیمار در انجام آن دسته از فعالیتهایی که سبب حفـظ و ارتقـاء سـلامتی گرددبه نحوی که اگر فرد توانائی، اراده و یا آگاهی لازم را داشت، میتوانست آن فعالیتهـا را بـدون کمـک انجـام دهد.
ب ـ کارکنان پرستاری :
۱ـ پرسنل :
پرستار به فردی اطلاق میشود کـه دوره آمـوزش پرسـتاری (کـاردانی ـ کارشناسـی ـ کارشناسـی ارشـد و دکترا) را طبق ضوابط شورای عالی برنامه ریزی آموزش عالی در یکی از دانشکدههای مصـوب شـورای گسـترش دانشگاهها و یا دانشکدههای معتبر خارجی طی نموده و مـدرک تحصـیلی او بـه تاییـد اداره کـل فـارغ التحصـیلان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد.
۲ـ بهیار :
بهیار به فردی اطلاق مـیشـود کـه دوره آمـوزش بهیـاری از طبـق مصـوبات وزارت آمـوزش و پـرورش و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در یکی از آموزشگاه های بهیاری مجاز گذرانـده و گـواهی مربوطـه بـه تایید وزارت آموزش و پرورش رسیده باشد.
۳ـ کمک بهیار :
به فردی اطلاق میشود که دوره آموزش کمک بهیاری را طبق مصوبات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طی کرده و موفق به اخذ گواهی مربوطه شده باشد.
ماده ۴ ـ وظایف مرکز مشاوره:
قلمرو فعالیتهای مرکز به شرح زیر است :
الف ـ فعالیتهای عمومی مرکز مشاوره
۱ـ آموزش بهداشت عمومی در سطوح مختلف جامعه متناسب با نیاز مددجویان (فرد ـ خانواده ـ جامعه)
۲ـ بررسی و شناخت وضعیت سلامت (جسمی ـ روانی ـ اجتماعی و معنوی) مـددجویان و در صـورت لـزوم ارجاع به موقع به مراکز بهداشتی، درمانی و موسسات توانبخشی.
۳ـ بازدید منزل و ارائه خدمات آموزشی، مراقبتی ـ درمانی لازم در تمام مراحل (قبل از پذیرش بیمـاران و بعد از ترخیص از بیمارستان).
۴ـ آموزش خودمراقبتی به بیماران / مددجویان به منظور پیشگیری از عوارض مربوطه.
۵ـ انجام روشهای مراقبتی مجاز در قالب شرح وظایف ردههای مختلف.
۶ـ شناسائی مددجویان جامعه و ارجاع به موقع به مراکز بهداشتی درمانی و توانبخشـی در زمـان بازدیـد و پیگیری موارد مشخص.
۷ـ آموزش ارائه خدمات مراقبتی ـ درمـانی بـه منظـور بـازتوانی و نـاتوانی مـددجویان (کودکـان معلـول ـ معلولین جسمی و روانی، سالمندان و … ).
ب) مسئولیتهای مدیریت مرکز مشاوره :
۱ـ برنامه ریزی و سازماندهی بر اساس اهداف تعیین شده.
۲ـ تامین و معرفی کارکنان پرستاری به متقاضیان دریافت خدمات پرستاری.
۳ـ نظارت بر چگونگی انجام فعالیتهای مرکز.
۴ـ اجراء برنامههای آموزشی مستمر جهت ارتقاء کیفیت خدمات.
۵ـ ارزشیابی برنامه ها و خدمات ارائه شده.
۶ـ جمع آوری اطلاعات و ارائه آمار به مراجع ذیربط.
۷ـ همکاری در انجام پژوهشهای کاربردی با محققین و پژوهشگران.
۸ـ اجرای بخشنامههای صادره از مراجع ذیصلاح در رابطه با وظایف مرکز.
۹ـ اعلام لیست و فهرست کارکنان مرکز در ساعات مختلف کاری به دانشگاه یا دانشکده علـوم پزشـکی و خدمات بهداشتی درمانی مربوطه.
۱۰ـ رسیدگی به شکایات بیماران و مراجع ذیصلاح و پاسخگویی به آنها.
ماده ۵ـ کارکنان مرکز مشاوره
الف ـ موسس مرکز مشاوره:
پرستاریا پرستارانی هستند که مجوز تاسیس مرکز را اخذ کرده و رئیس مرکز را انتخاب میکند.
ب ـ رئیس مرکز مشاوره:
پرستاری است که مـدیریت مرکـز را بـر اسـاس ضـوابط و شـرح وظـایف تعیـین شـده عهـده داراسـت و پاسخگوی کلیه امور جاری مرکز میباشد.
ج : سوپروایزرمرکز مشاوره
۱ـ سوپر وایزر ثابت مرکز در شیفتهای مختلف صبح ـ عصرـ شب مسئول رسیدگی به نیازهای بیمـاران / مددجویان و مشکلات مرکز میباشد.
۲ـ سوپر وایزر غیرثابت جهت نظارت و ارزشیابی ارائه خدمات به مددجویان.
د : کارکنان مرکز مشاوره
۱ـ کارکنان در گردش شـامل پرسـتاران بـا تخصـص هـای مختلـف، بهیـاران و کمـک بهیـاران متناسـب بـا خدمات.
۲ـ کارکنان پشتیبانی : متناسب با حجم کار.
ماده ۶ـ شرایط متقاضیان کار در مرکز مشاوره
الف) شرایط عمومی برای کلیه کارکنان مرکز مشاوره:
۱ـ داشتن گواهی عدم سوء پیشینه کیفری.
۲ـ ارائه گواهی انجام خدمات قانونی.
ب) شرایط اختصاصی:
۱ـ موسس مرکز مشاوره:
ـ دارا بودن حداقل مدرک کارشناسی پرستاری.
۲ـ رئیس مرکز مشاوره:
ـ دارا بودن مدرک کارشناسی ارشد با حداقل دو سال سابقه کار در مراکز بهداشتی ـ درمانی و آموزشـی … و یا مدرک کارشناسی با حداقل پنج سال سابقه کار مفید در مراکز یاد شده.
تبصره ۱ : گذراندن طرح جزء سوابق کاری محسوب میشود.
تبصره ۲ : موسس مرکز مشاوره در صورت واجد شرایط بودن میتواند رئیس مرکز نیز باشد.
ماده ۷ ـ پزشکان، پرستاران، پیراپزشکان و سایر
حرف وابسته به گروه پزشکی میتوانند با مرکز قرارداد مشاوره منعقد نمایند.
ماده ۸ ـ حق العمل (کار مزد) :
با توجه به مصوبات و طبق دستورالعملها و تعرفه های اجرایی وزات بهداشت، درمان و آمـوزش پزشـکی است.
ماده ۹ ـ روش پذیرش بیمار / مددجو :
۱ـ ارجاع از موسسات بهداشتی درمانی (دولتی و خصوصی).
۲ـ ارجاع از مطب پزشکان.
۳ـ مراجعه مستقیم مددجو یا وابستگان وی، همراه دستور پزشک معالج.
ماده ۱۰ـ
مرکز مشاوره موظف است در مورد درخواست بیمار یا وابستگان او جهـت انجـام خـدمات پرسـتاری در منزل، قراردادی را که حیطه عملیات مراقبتی و تعرفه و بهای خدمات را مشخص مینماید تنظیم و به امضاء طرفین برساند.
ماده ۱۱ ـ شرایط مکان مرکز مشاوره:
مرکز دارای امکانات و تجهیزات لازم جهت انجام خدمات موردنیاز مددجویان و بیماران مطابق بـا ضـوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواهد بود. تجهیزات موردنیاز متعاقباً اعلام خواهد شد.
ماده ۱۲ ـ محل مرکز مشاوره:
محل ساختمان مرکز و تجهیزات موجود در آن بایـد قبـل از صـدور مجـوز و شـروع بهـره بـرداری توسـط کارشناسان ذیربط دانشگاه / دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مربوطـه مـورد ارزشـیابی و تاییـد قرار گیرد.
ماده ۱۳ ـ
پروانه تاسیس به نام اشخاص حقیقی، حقوقی و خیریه و شـرکت تعاونی هـای خـدمات بهداشـتی درمانی صادر خواهد شد.
ماده ۱۴ ـ صدور مجوز :
به هر متقاضی واجد شرایط و صلاحیت موضوع این آئین نامه فقط پروانه تاسیس یک مرکز اعطا میگـردد. این پروانه، پروانه قانونی است که از طریق حوزه معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشـکی پـس از تصویب کمیسیون قانونی تشخیص امور پزشـکی موضـوع مـاده ۲۰ قـانون مربـوط بـه مقـررات امـور پزشـکی، دارویی، مواد خوراکی، آشامیدنی مصوب سال ۱۳۳۴ و اصـلاحیه آن در سـال ۱۳۶۷ جهـت فعالیـت مرکـز صـادر خواهد شد.
ماده ۱۵ ـ
نظارت و ارزشیابی کلیـه خـدمات ارائـه شـده توسـط ایـن مراکـز در سراسـر کشـور بـه عهـده دانشگاه ها / دانشکده های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مربوطه خواهد بود.
ماده ۱۶ ـ
پس از کسب موافقت اصولی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، حداکثر ظرف مدت یکسال مهلت مندرج در قرارداد تاسیس منعقده بین وزارت متبوع و متقاضـیان، بایـد مرکـز جهـت ارائـه خـدمات آماده و قبل از شروع به کار مراتب را برای بازدید و تایید نهایی به دانشگاه / دانشـکده علـوم پزشـکی و خـدمات بهداشتی درمانی مربوطه کتباً اعلام نماید و در صورت عدم آمادگی بنا به دلایلی بر اسـاس مفـاد قـرارداد تاسـیس عمل خواهد گردید.
ماده ۱۷ ـ
تغییرات نام و محل مرکز باید با هماهنگی دانشگاه / دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مربوطه و با موافقت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد، در اینصورت پروانه جدید به نام و یا محل جدید صادر خواهد شد.
ماده ۱۸ ـ
در صورت غیبت رئیس مرکز به هر دلیل، موسس مرکز مشاوره موظف است فرد واجد شـرایطی را بـه جایگزین نامبرده معرفی نماید.
ماده ۱۹ ـ
در صورتی که موسس یا (موسسین) به دلایل موجهی قصد تعطیل و انحلال مرکز را داشته باشند مراتب را با ذکر دلیل و مستندات لازم حداقل سه ماه قبل از اقدام به دانشگاه / دانشکده علوم پزشکی و خـدمات بهداشتی، درمانی مربوطه گزارش نمایند.
ماده ۲۰ ـ
تشکیل پرونده شامل ضبط مشخصات کامل بیمار یا مددجو، نام پزشک، نام پرستار، پیراپزشک و مراحل سیر بیماری، اقدامات انجام شده برای بیمار، بایگانی و نگهـداری مـدارک جهـت هـر یـک از گیرنـدگان خدمت الزامی است.
ماده ۲۱ ـ
در ارائه خدمات پرستاری به بیماران و مددجویان رعایت طرح انطباق برای مرکز مشاوره الزامی است.
ماده ۲۲ ـ
در صورتیکه موسس یا موسسین مرکز از ضوابط، مقـررات و وظـایف موضـوع ایـن آئـین نامـه تخطی نمایند به نحو زیر اقدام خواهد شد :
۲۲ـ۱ـ تذکر شفاهی با قید موضوع در صـورت جلسـه بازرسـی محـل، توسـط دانشـگاه / دانشـکده علـوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ذیربط.
۲۲ـ۲ـ اخطار کتبی توسط دانشگاه / دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ذیربط.
۲۲ـ۳ـ لغو پروانه تاسیس و تعطیل مرکز مشاوره به مدت یک تا سه ماه بنا به پیشنهاد دانشگاه / دانشـکده علـوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ذیربط و تصویب کمیسیون قانونی موضوع ماده ۲۰ .
۲۲ـ۴ـ لغو پروانه تاسیس و تعطیل مرکز مشاوره به مدت سه ماه تا یکسال به پیشنهاد دانشگاه / دانشـکده علـوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مربوطه و تصویب کمیسیون قانونی موضوع ماده ۲۰ .
۲۲ـ۵ـ لغو دائم پروانه تاسیس مرکز مشاوره به پیشنهاد دانشگاه / دانشکده علـوم پزشـکی و خـدمات بهداشـتی درمانی مربوطه و تصویب کمیسیون قانونی موضوع ماده ۲۰ و عندالزوم اعلام آن به مراجع قضائی.
ماده ۲۳ـ شرح وظایف و خدمات ارائه شده توسط این مراکز در ضمیمه آئین نامه پیوست میباشد. این آئین نامه در ۲۳ ماده و ۲ تبصره و یک ضمیمه پیوستی در تاریخ ۲۶/۵/۷۸ به تصویب رسید.
مرکز مشاوره و ارایه خدمات پرستاری
شرح وظایف پرستاری (کارکنان پرستاری)
خدمات پرستاری شامل فرد، خانواده و جامعه خواهد بود که میتواند در منـزل نیـز ارائـه شـود. خـدمات پرستاری در جامعه کلیه خدمات از پیشـگیری تـا نوتـوانی (سـلامت تـا توانبخشـی) را در مراحـل چرخـه زنـدگی دربرمیگیرد به عبارت دیگر خدمات از سلامت تا تـوان بخشـی، از دوران لقـاح و بـارداری تـا کهنسـالی را شـامل خواهد شد.
اهمیت وظایف و خدمات پرستاری (کارکنان پرستاری) :
الف : وظایف آموزشی، هم آهنگی و …
این وظایف شامل ارایه خدمات پرستاری از ساده تا پیچیـده در جامعـه بـا بکـارگیری فراینـد پرسـتاری و رعایت اصول و موازین ارتباط صحیح، در کلیه مراحل به شرح زیر میباشد :
ـ آموزش رعایت موازین بهداشت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی …
ـ توجه به وضعیت رشد و تکامل طبیعی فرد در سنین مختلف.
ـ آمـوزش و مشـاوره بـه خـانواده جهـت تـامین نیازهـای عـاطفی، روانـی فـرد و نحـوه برخـورد در مـورد عکسالعملهای غیرطبیعی.
ـ آموزش بهداشت ازدواج.
ـ راهنمایی انجام مشاوره ژنتیکی در موارد ضروری.
ـ آموزش مراقبتهای دوران بارداری و پس از زایمان.
ارائه آگاهی در رعایت بهداشت و تنظیم خانواده (دادن قرص ضدبارداری).
ـ آموزش نحوه مراقبت از نوزاد و شیرخوار.
ـ آموزش به خانواده جهت ترویج تغذیه با شیر مادر.
ـ آموزش و راهنمایی برای مراجعه به موقع به مراکز بهداشتی جهت رفع مشکلات بهداشتی.
ـ آموزش رژیم غذایی مناسب به خانواده (برای سنین و دورانهای متفاوت) به منظور پیشگیری از عـوارض ناشی از کمبود موادغذایی با توجه به وظایف و آموزشهای پرستاری.
ـ دادن آگاهی به خانواده برای مشاهده موارد مشـکوک و هشـداردهنده (ماننـد علائـم بیماریهـا، عـوارض ثانوی آنها و … ).
ـ آموزش انجام به موقع معاینات فیزیکی (قلب، ریه، فشارخون، شنوایی، حرکتی و …) به منظور پیشگیری از عوارض.
ـ آموزش پرهیز از خود درمانی و استفاده داروها بدون تجویز پزشک.
ـ آموزش پیشگیری از حوادث و صدمات در حد وظایف پرستاری.
ـ آموزش نحوه مواجه شدن در انجام کمکهای اولیه در موارد فوریتها (گرفتاریهـای چشـم، گـوش … و شکستگی ها).
ـ آموزش نکات ایمنی در سوانح و حوادث طبیعی (زلزله و … ) در حد وظائف پرستاری.
ـ آموزش مقابله با استفاده از دخانیات و موادمخدر.
ـ آموزش به خانواده به هنگام مواجهه شدن با بیماریهای واگیر و غیرواگیر.
ـ بررسی وضعیت سلامت افراد خانواده و کنترل فشارخون به طور مرتب.
ـ آشنا کردن خانواده با علایم و نشـانههـای اولیـه اخـتلالات روانـی، در طـول چرخـه زنـدگی و احتـراز از برخوردهای نامناسب با مددجو.
ـ آموزش ضروری در جهت جلوگیری از ضـایعات جسـمی، حرکتـی (در سـنین متفـاوت) و ارجـاع مـوارد مشکوک به مراکز بهداشتی درمانی جهت مشاوره به پزشک و انجام آزمایشات ضروری.
ـ آموزش پیشگیری از حوادث در مورد افراد آسیب پذیر.
ـ آموزش نحوه پیشگیری از بیماریهای بومی.
ـ آموزش رعایت اصول نگهداری بیمار در منزل. بدیهی است موارد پیش گفت با توجه به نقش و توانائی پرستاران و بر اساس مدرک تحصیلی آنان صورت میپذیرد.
ب : وظایف مراقبتی ـ حمایتی و … این وظایف که شامل ارائه مراقبت های ضروری پرستاری و آموزش نحوه نگهداری از فرد مـددجو در منـزل است به دو صورت وظایف کلی و وظایف اختصاصی به شرح زیر میباشد :
۱ـ وظایف کلی پرستار در منزل :
ـ بررسی وضعیت جسمی افراد خانواده برحسب نوع بیماری (علائم حیاتی، رفلکسها، سطح هوشیاری و ….)
ـ انجام و آموزش به خانواده در جهت گرفتن نمونه های مختلف آزمایشگاهی (ادرار، خلط، مدفوع و …)
ـ توجه به موارد مشکوک و راهنمایی بیماران برای مراجعه به مراکز تشخیص و درمانی.
ـ ارایه اقدامات و تدابیر پرستاری براساس تشخیصهای پرستاری.
ـ دادن داروهای بیمار طبق دستور پزشک (داروهای خوراکی ـ تزریقی و … ).
ـ پیگیری درمان های توصیه شده توسط پزشک و آموزش صحیح بـه خـانواده در مـورد درمانهـای خـاص و مصرف به موقع دارو.
ـ ایجاد فضای امن، و سرگرمی برای مددجو.
ـ آموزشهای ضروری در جهت جلوگیری از ضایعات و آسیبهای خاص به بیمار.
ـ آموزش به خانواده و مددجو در انجام مهارت ها و فعالیت روزمره زندگی و سرگرمی …
ـ ارایه کمکهای اولیه در منزل.
ـ آموزش در حمل و نقل بیماران جسمی، حرکتی.
ـ برقراری وضعیت مناسب مددجو (تغییر پوزیشن بیمار … ).
ـ همکاری و آموزش به مددجو از نحوه استفاده وسایل کمک حرکتی.
ـ ارائه مراقبتهای خاص در منزل جهت جلوگیری از زخم فشاری و غیره.
ـ برقراری ارتباط و ارجاع مددجو به تیم توان بخشی در موارد معلولیت جسمی و حرکتـی و … در صـورت لزوم.
ـ ارائه و آموزش خدمات پرستاری در ارتباط با بازتوانی بیمار و ارجاع در موارد لزوم (سـکته مغـزی، فلـج مغزی، صرع و غیره).
ـ اطمینان از ایمنی ارائه خدمات در جامعه (فرد، خانواده در منزل، مدرسه و کارخانه).
ـ رعایت احتیاطات کامل در مسافرت ها و بازدیدها.
ـ پیدا کردن راههای دستیابی در زمینه همکاری و جلب مشارکت افراد جامعه در ارائـه خـدمات در منزل.
ـ گزارش منظم وضعیت بیمار به پزشک یا پزشکان معالج.
۲ـ تدابیر و مراقبتهای «اختصاصی» پرستاری در منزل :
کنترل عفونت در منزل :
ـ رعایت اصول پیشگیری و انتشار عفونت ها.
ـ آموزش و راهنمایی بیمار و خانواده در پیشگیری از عفونت ها.
ـ بررسی وضعیت سلامت و انجام معاینات بالینی از مددجو و خانواده.
ـ آموزش و انجام تکنیک ایزوله در منزل (در موارد ضروری).
ـ انجام مراقبتهای پرستاری جهت تامین نیازهای اولیه در منـزل (حرکـت دادن، جابجـا کـردن در تخـت و صندلی چرخدار، حمام دادن در تخت، ماساژ پشت، دهان شویه، سنداژ مجاری اداری ـ گوارشی و … ). مراقبت ها و تدابیر پرستاری در ناراحتی های چشم، گوش، حلق و بینی
ـ آموزش به مددجو و خانواده در پیگیری درمانها طبق دستور پزشک.
ـ شستشو و انجام درمانهای تجویز شده توسط پزشک، در ناراحتی چشم، گوش، حلق و بینی.
ـ کمک به نابینایان و آموزش موارد خاص در توان بخشی مددجو (فرد، خانواده و جامعه).
ـ همکاری و کمک به ناشنوایان و آموزش موارد ضروری به مـددجو و خـانواده و بـازتوانی آنهـا بـا کمـک متخصصین.
مراقبتها و تدابیر پرستاری به مددجویان قلبی ـ ریوی
ـ آموزش چگونگی استفاده از اکسیژن در منزل با رعایت احتیاط کامل.
ـ کنترل علائم حیاتی (نبض، فشارخون، تنفس، درجه حرارت).
ـ توجه از تراک یاستومی و آموزش به بیمار و خانواده.
ـ آموزش تمرینات تنفسی و تن آرامی (Relaxation .)
ـ تداوم در فیزیوتراپی ریه و کمک گرفتن از متخصصین فیزیوتراپی در موارد ضروری.
ـ انجام مراقبتهای خاص در مواردی که مددجو “tube chest “دارد.
ـ انجام مراقبتهای ضروری در دادن داروهای قلبی ـ عروقی و ریوی طبق دستور پزشک.
ـ انجام انواع بخورها طبق تجویز پزشک.
ـ انجام ساکشن مجاری فوقانی تنفسی در موارد ضروری.
مراقبتها و تدابیر پرستاری از پوست
ـ بررسی وضعیت پوست و زخم
ـ انجام انواع پانسمانهای خشک و مرطوب (زخمهـا، سـوختگیها، اگزمـا و غیـره) و دادن داروهـای تجـویز شده.
مراقبت ها و تدابیر پرستاری دستگاه گوارش
ـ شست و شوی معده، تغذیه معده از راه لوله بینی و معده و آموزش مراقبت های مربوط به بیمار و خانواده.
ـ دادن انواع تنقیه.
ـ شست و شوی کلستومی و استومی و آموزش نحوه مراقبت از کلستومی به مددجو و خانواده.
مراقبتها و تدابیر پرستاری در مایع درمانی (IV تراپی و … )
ـ تزریق مایعات و داروهای وریدی و قطع آنها طبق دستورات تجویز شده پزشک.
ـ توجه به عکسالعملهای ناشی از تزریق دارو.
ـ گرفتن خون و تهیه نمونه برای آزمایشات طبق دستور پزشک.
مراقبتها و تدابیر پرستاری در شکستگی ها
ـ استفاده از بانداژهای الاستیکی با مجوز.
ـ بی حرکت نگه داشتن بیمار و عضو شکسته (به غیر از کاربرد آتل و گچ گیری).
ـ کمک به تسکین درد و آرام کردن بیمار با کاربرد روشهای پرستاری.
ـ استفاده از تدابیر پیشگیری از زخم بستر.
ـ استفاده از تدابیر لازم در پیشگیری از عفونتهای اداری ـ تناسلی.
ـ استفاده از واکر، صندلی چرخدار و غیره.
ـ آموزش به بیمار و خانواده در ارتباط با نگهداری گچ و انجام فعالیت روزمره.
مراقبتها و تدابیر پرستاری در دستگاه ادراری ـ تناسلی :
ـ آموزش به فرد و خانواده در پیشگیری از عوارض کلیوی و تناسلی.
ـ گرفتن نمونه آزمایشگاهی در موارد ضروری طبق دستور پزشک.
ـ انجام سنداژ ادراری (دائم و موقت).
ـ آموزش به خانواده و انجام شستشوی مجاری اداری و تناسلی در موارد ضروری.
ـ آموزش به خانواده در اندازهگیری جذب و دفع مایعات.
ـ آموزش به خانواده در مورد رعایت رژیم غذایی موردنظر و استفاده به موقع از داروهای تجویز شده.
مراقبت ها و تدابیر پرستاری و بازتوانی بیماران سکته مغزی
ـ آموزش برای کنترل ادرار و مدفوع.
ـ توجه از سوند متناوب و دائم.
ـ در اختلال تکلم (Aphasia (کمک به بیمار و خانواده در سازش با موقعیت مددجو.
ـ راهنمایی و آموزش به فرد و خانواده در انجام مهارتها و فعالیتهای روزمره زندگی.
مراقبتها و تدابیر پرستاری در اختلالات غدد مترشحه داخلی
ـ آموزش به مددجو و خانواده از نحوه سالم زیستن و سازش با این بیماریها (دیابـت، هیپرتیروئیدیسـم …)
ـ آموزش رعایت بهداشت فردی (پوست، ناخن ، …)
ـ آموزش رژیم غذایی، دارویی، استراحت، فعالیت و غیره . . . .
ـ آموزش نحوه استفاده از داورها (تزریق زیر جلدی انسولین و داروهای خوراکی …)
ـ آموزش چگونگی انجام تست روزانه ادرار (به فرد و خانواده)
ـ آموزش نحوه مراجعه و ارتباط با پزشک معالج در موارد لزوم
ـ آموزش نحوه پیشگیری از عوارض بیماریها خصوصا عفونتها و غیره
ـ آموزش نحوه به همراه داشتن کارت شناسایی (با مشخصات فردی و بیماری فرد) در تمام اوقات به مـدد جو خانواده جمع آوری نمونه ها برای آزمایشات طبق تجویز پزشک
برای ساخت پرونده پزشکی و ثبت تشخیصات پزشکی میتوانید از نرم افزار مطب سینا استفاده کنید.
ـ تهیه نمونه ادرار طبق دستور (۲۴ ساعته، استریل و …) با آموزش به بیمار و خانواده
ـ تهیه نمونه مدفوع برای آزمایشات مختلف
ـ تهیه نمونه خون به منظور آزمایشات مختلف
ارائه مراقبتهای و تدابیر پرستاری در فوریت های پزشکی مراقبتهای پرستاری در منزل برای فوریت های پزشکی با رعایت اصول و کاربرد تکنیکهای کمکهای اولیـه و ارایه تدابیر فوری پرستاری تا رساندن مدد جو به نزدیکترین مرکز پزشکی می باشد. فوریتهای پزشکی مطرح به شرح زیر است:
ـ آمبولیهای ریوی و قلب
ـ انسداد مجاری هوایی کامل و ناقص (در نوزادان ، کودکان ، بزرگسالان و سالمندان)
ـ انواع حشره گزیدگی ها ، مارگزیدگی و …
ـ خونریزی ها
ـ ایست های قلبی ریوی و انجام R.P.C در کودکان نوزدان بزرگسالان و …
ـ شکستگیها و بریدگیهای وسیع
ـ تشنج ها به مانند صرع
ـ شوک ها مسمومیتها (خودکشی و …)
ـ عکس العملهای ناشی از تزریق خون و فراورده های آن
ـ سرگیجه های حاد
مراقبتهای و تدابیر پرستاری از سالمند در منزل
ـ آموزش اجرای مراقبتهای بهداشتی در مانی تـوان بخشـی و نگهـداری سـالمند توسـط خـانواده یـا خانـه سالمندان
ـ بررسی وضعیت جسمی روانی و اجتماعی مدد جو و ارتباط او با خانواده
ـ کمک و راهنمایی در تدارک فضای مناسب از نظر فیزیکی روانی و اجتماعی
ـ رعایت نکات ایمنی در منزل برای سالمند
ـ کمک به تغذیه و فعالیت مناسب سالمند
ـ آموزش فرد و خانواده از نحوه مراقبت از خود
ـ تشویق سالمند و خانواده به اشتغال پاره وقت در منز ل و یا خارج از منزل با ارایه خدمات داوطلبانه
ـ تدارک امکانات تفریحی در ساعات فراغت برای سالمند و تشـویق بـه عضـویت در انجمنهـای مسـاجد و شوراها و …
ـ آموزش به خانواده برای تشخیص موارد مشکلات مشـکوک سـالمند در مراحـل اولیـه و ارجـاع آنهـا بـه مراجع ذیصلاح
ـ برقراری ارتباط مستمر خانواده با سالمند در صورت زندگی در سراها مراقبت و تدابیر پرستاری در دادن دارو
ـ کاربرد اصول دادن داروها در منزل با توجه به دستور پزشک (از داروهای ساده تا آنتی بیوتیکهـا و … ) و ارایه آموزش های لازم به بیمار و خانواده.
ـ آموزش به فرد و خانواده در مورد طرز مصرف و نگهداری داروها و عدم مصرف داروهای تاریخ گذشـته و غیر ضروری
ـ انجام تزریق های عضلانی و دادن داروها از راه دهان با مجوز
سایر عوامل مشکل زا و ارایه خدمات پرستاری:
تدابیر پرستاری در موارد زیر با توجه به کاربرد فرآیند پرستاری و موقیت های خـاص مـدد جـو و خـانواده ارایه خواهد شد:
ـ سالمند آزاری کودک آزاری و …
ـ مشاوره و راهنمایی موارد خاص (اعتیاد و …) و ارجاع به مراجع ذیصلاح
ـ کمک از مراجع ذیصلاح به منظور تامین موقعیتهای اقتصادی و اجتماعی مدد جو و خانواده
ـ آموزش به بیمار و خانواده در پیشگیری از حوادث
ـ نحوه رسیدگی به فرد در حال اختصار و فوت شده در منزل
ج ـ وظایف و تدابیر پرستاری توان بخشی:
ـ بررسی و برنامه ریزی مراقبتهای پرستاری از بیماران مزمن در دورانهای مختلـف زنـدگی (کـودکی … کهنسالی)
ـ ارایه مراقبت و پرستاری از عقب ماندگان ذهنی و حرکتی در سنین مختلف
ـ ارایه مراقبتهای پرستاری به سالمندان معلول جسمی حرکتی در جامعه
ـ ارایه مراقبتهای پرستاری به منظور جلوگیری از پیشرفت معلولیت ها و پیشگیری از عوارض آنها
ـ انجام درمانهای دارویی برای مدد جو طبق تجویز پزشک
ـ ارایه مراقبتهای سرپایی
ـ ارایه مراقبتهای پرستاری به بیماران مزمن روانی در جامعه
ـ ارایه آموزش «مراقبت از خود» به خانواده و مددجو در مراقبت از مدد جو (سـالمند، عقـب مانـده، ذهنـی حرکتی و مزمن روانی و … ).
اصول اخلاقی و موازین حرفهای
در ارایه خدمات وظایف مطروحه، کاربرد اصول اخلاقی و موازین حرفهای به شرح زیر ضروری است:
ـ احترام به اعتقادات مددجو.
ـ احترام به مراسم عبادی، فرهنگی جامعه.
ـ برقراری ارتباط مناسب با مددجو و خانواده.
ـ برقراری روابط مناسب با همکاران گروه بهداشتی درمانی و توانبخشی در ارایه خدمات .
ـ صداقت در ارایه خدمات و وظایف پرستاری.
ـ صداقت در گفتار و کردار با مددجو و خانواده.
ـ حفظ و نگهداری در اسرار و حرمت مددجو و خانواده.
ـ رعایت کلیه حقوق مددجو و خانواده در ارایه خدمات و مراقبتهای پرستاری.
ـ رعایت مقررات و انضباط در کار.
ـ پذیرش انتقادات سازنده و منطقی.
ـ ارایه پیشنهادات مفید و به کارگیری آنها در بهینه سازی خدمات.
ـ استفاده از البسه مناسب با رعایت حجاب و داشتن رفتار اسلامی.
ـ مطالعه مستمر و افزایش دانش حرف های.
